بیولوژی تولید مثل ماهی کریشو، saurida tumbil در خلیج فارس (استان بوشهر)

چکیده خانواده کیجارماهیان بطور گسترده ای در خلیج فارس پراکند ه اند. اختصاصات تولیدمثلی این ماهی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. تنها اطلاعات کمی در مورد بیولوژی تولیدمثل کریشو (saurida tumbil) در آب های هندیجان وجود دارد. هدف این تحقیق مشخص نمودن چرخه جنسی، هم آوری، نوع و زمان تخم ریزی عمومی ترین گونه این خانواده در خلیج فارس است. نمونه-های کریشو ماهانه از اسکله صیادی صلح آباد بندر بوشهر از بهمن ماه 1385 لغایت بهمن ماه 1386 جمع آوری و مطالعه شد. از مجموع 691 ماهی مورد مطالعه، 39 نابالغ، 114 نر و 5387 قطعه ماده بودند. طول کل ماهی ها در حد میلی متر و وزن کل آنها در حد گرم اندازه گیری شد. بعد از زیست سنجی، ماهی ها باز شده و گنادها در حد میلی گرم وزن شدند و برای تشخیص جنسیت و مراحل باروری مورد مطالعه قرار گرفتند. شاخص gsi بر اساس فرمول وزن گناد به وزن کل بدن به دست آمد. قطعاتی از گناد برای انجام مراحل بافت شناسی درون فرمالین 10% قرار داده شد. سپس آنها را از سری های صعودی اتانل عبور داده و در زایلین شفاف سازی و با پارافین مذاب (c°59) قالب گیری شد. برش های mµ 7-5 با روش هماتوکسیلین و ائوزین برای مطالعات میکروسکوپی رنگ-آمیزی شدند. طول کل ماهیان ماده 58-1/26 سانتی متر و نرها 5/53-5/25 سانتی متر بود. گستره وزنی ماده ها از 1550-136 گرم و نرها 1125-116 گرم بود. رابطه طول- وزن برای ماهی ها حساب شد که ضریب رگرسیون برای کل ماهی ها 042/3 b=و برای نابالغین 35/3 b=بود که حاکی از رشد ایزومتریک بالغین و آلومتریک نابالغین است. ضریب وضعیت از 67/0 -79/0 در ماه های مختلف سال متغیر بود. بیشترین غذای کریشو را ماهی تشکیل داده بود. میانگین شاخص طول نسبی روده 44/0 بود که حاکی از رژیم گوشتخواری در این ماهی است. از بین 691 ماهی مورد مطالعه 187 قطعه دارای معده خالی و 504 قطعه معده پر داشتند. در میان معده های پر بیشترین طعمه ها مربوط به شگ ماهیان، گیش ماهیان و یال اسبی بود. gsi کریشو دارای دو پیک بود که اولی بزرگ تر و در اردیبهشت و دومی کوچک تر و در مهر ماه بود. حداقل شاخص غدد تناسلی برای هر دو جنس در آذرماه بود. نوسانات این شاخص در هر دو جنس مشابه بود. طول اولین بلوغ جنسی برای کریشوهای نر و ماده به ترتیب 5/25 و 27 سانتی متر بود. میانگین هم آوری مطلق 263162 و هم آوری نسبی 273 عدد تخمک به ازای هر گرم وزن بدن محاسبه شد. حداقل و حداکثر قطر تخمک 71/6 (مرحله 1 جنسی) و 34/875 (مرحله 5 جنسی) میکرون اندازه گیری شد. رابطه هم آوری و وزن کل این ماهی عبارت بود از: w 0.66178/2657f=. میانگین نسبت جنسی نر به ماده در طول دوره نمونه برداری 1:5 بود. شش مرحله جنسی در ماهی های ماده مشاهده شد که عبارت بودند از: مرحله1 (باکره نابالغ)، مرحله 2 (باکره در حال بلوغ)، مرحله 3 (در حال بلوغ)، مرحله 4 (رسیده)، مرحله 5 (در حال تخم ریزی) و مرحله 6 (تخم ریزی کرده). در طول مراحل اولیه جنسی تا زمان بلوغ قطر اووسیت ها دائماٌ افزایش یافته و قبل از تخم ریزی پر از زرده شده بود. در نرها، این مراحل شامل اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت اولیه و ثانویه، اسپرماتید، اسپرماتوزواآ و بازجذب بود. از مرحله 1 به 5 سلول های جنسی نر کوچک تر شده و در مرحله 5 بیضه پر از اسپرم بود که به دلیل تراکم بالا دستجاتی از آنها به حالت چتری شکل در آمده و در مرحله 6، بیضه چروکیده شده بود. بهترین روش برای تشخیص تخم ریزی استفاده از gsi در طول دوره یک ساله است. در تحقیق حاضر، حداکثر gsi در اردیبهشت و مهر ثبت شد که با یافته های دیگر محققین مشابه است. هم آوری مطلق با بالا رفتن وزن افزایش می یابد. در مورد هم آوری، یافته های ما با دیگر مطالعات متفاوت بود. نسبت جنسی 1:5 با تحقیقات دیگران مشابه بود. مطالعات بافت شناسی حاکی از دو فصل تخم ریزی بوده و